Old Delhi tarihi

Delhi şehri, günümüzde Old Delhi olarak bilinir. Old Delhi tarihi boyunca Yeni Delhi kurulmadan önce burasının ismi sadece “Delhi” idi. Birçok kişi onu Hindistan’ın ruhu ve özü olarak kabul eder. Bu şehrin hemen yanında gelişmiş olan Yeni Delhi, ülkenin başşehri olarak geniş caddeleri, düzenli yolları, modern binaları ile devletin gücünü gösterdiği bir yerdir, ama Old Delhi olmasaydı bu imaj kesinlikle eksik kalırdı. Ekteki yazımızda Old Delhi’deki bazı önemli yerleri kısaca anlatıyoruz.

Gadodia Market

Gadodia Pazarı, dünyanın en büyük baharat pazarı olan Khari Baoli’de yer almaktadır. Burada soluyacağınız hava, biber ve zerdeçal kokularıyla doludur ve yoğun baharat kokusu nedeniyle bir öksürme dalgasına tutulabilirsiniz. Pazarın bir bölümünde yer alan bir binanın merdivenlerini tırmanıp terasa çıkın ve Eski Delhi’nin en çarpıcı manzaralarından birini izleyin. Gadodia Pazarı, Seth Laxmi Narayan Gadodia isimli bir hayırsever tarafından ticaret ve konaklama amacıyla kullanılmak üzere yaptırılmıştır. Günümüzde bir depo ve pazar yeri durumundadır.

Lahore Müzik Evi

Günümüzden 112 yıl önce Lahor’da kurulan Lahore Müzik Evi (LMH), Hindistan – Pakistan bölünmesinden sonra 1947’de Daryaganj’daki şimdiki yerine taşındı. Yıllar boyunca müzik meraklılarına ve üstatlara harmonium gibi klasik enstrümanlardan gitar gibi batı enstrümanlarına kadar çeşitli çalgılar tedarik etmiştir. Ünlü Moti Mahal restoranının hemen yanında bulunan bu yeri ziyaret edin. Müzik Evinin üstadı Jaspal Ji size uygun bir çalgı bulmanıza yardımcı olacaktır. 

Daulat ki Chaat

Daulat ki Chaat, Delhi’nin en ilginç lezzetlerinden biridir. Bu tatlı, çırpılmış süt köpüğünün gece boyunca yavaş yavaş soğutulması, bir miktar khoya (yoğunlaştırılmış süt), boora (şeker) kullanılarak bir patal (yaprak tabak) üzerinde servis edilmesidir. Bu tatlının isindeki “Daulat”, zenginlik anlamına gelir. Bu isme layık olmak için Antep fıstığı ve gümüş folyo ile süslenmiş versiyonları da vardır. Daulat ki Chaat sadece kış aylarında el arabalarında satılır. Yılın diğer günlerinde bu lezzeti tatmak isterseniz Güney Delhi’deki lüks restoranlarda birkaç bin rupi ödemeniz gerekir! 

Ghalib Haveli

“Ruhuma sordum, Delhi nedir? O cevap verdi: Dünya bedenimdir ve Delhi onun hayatıdır.” 1797-1869 yılları arasında yaşamış olan Mirza Ghalib isimli bu şair, Urduca ve Farsça dilinin en önemli şairlerinden birisidir ve gerçek bir Dilli-wala’dır. Şairin son yıllarını geçirdiği Haveli’nin (konağın) bir bölümü biraz kalitesiz de olsa bir müzeye dönüştürülmüştür. Müzenin bulunduğu yer, şehrin efsanevi mahallelerinden bir diğeri olan Ballimaran bölgesinin de girişidir. Ballimaran, ismi bu bölge esnafının sattığı küreklerden (balli) gelir.

Naughara

Naughara ismi dokuz (nau) ev (ghar) anlamına gelir. Bazı kaynaklarda susamış kişiler için kapı önünde tutulan dokuz kap (ghara) anlamına geldiği de iddia edilir. Kökeni ne olursa olsun Naughara, Şahcihanabad şehrinin Gali isimli daracık sokaklarından birisi olmaya devam ediyor. Bu bölgeye Kinaari (kenar süsü) Çarşısı’nın hareketli bir sokağından giriliyor. Sokağın sonunda 19. yüzyıldan kalma bir Jain Tapınağı’nın beyaz mermerle kaplı girişi yer alır. Gali’nin çıkışında Bay Atma Ram Agarwal’ın ofisine bir göz atın. Bu ofiste o kadar çok antika vardır ki burayı bir dükkan zannedebilirsiniz!

Pt. Gaya Prasad Shiv Charan Paranthe Wale

Old Delhi’nin ünlü Parathasını tatmayan yoktur. Bu parathalardan üreten pek çok yer var, bunlardan hangisini seçmeli? Bunca yıllık rekabetten sonra, birini diğerinden ayırmak zordur, üstelik hepsi de oldukça iyidir. Ancak Pt. Gaya Prasad Shiv Charan Paranthe Wale, duvarlarındaki ünlülerin fotoğraflarına bakılırsa en ünlüsüdür. Yaz aylarındaysanız limon veya nane dolgulu paratha gibi sıra dışı sunumlarını deneyin. Ayrıca klasik turp ve patatesli parathaları ve biraz daha ilginç olan papad parathaları da dikkati çeker. Burada birden fazla çeşit deneyebilirsiniz. Parathanın yanında mutlaka serinletici bir Lassi (ayran) alın.

Fetihpuri Mescidi

Şah Cihan döneminde inşa edilmiş olan 3 camiden birisidir. Şah Cihan’ın eşi Fetihpuri Begüm’ün bağışlarıyla yaptırılmıştır. Chandni Chowk isimli ana caddenin Batı ucundadır. Bağımsızlık Savaşı’ndan kısa bir süre sonra cami açık artırmayla Chunamal isimli bir kişiye satılmış ve depo olarak kullanılmıştır. Efsaneye göre Chunamal, Mehrauli’de 3 köy karşılığında camiyi geri vermiştir. Burada, birinci kattaki bir odada yer alan Phool Mandi’yi (çiçek pazarı) ziyaret edin.

Natraj Dahi Bhalle Wala

Chandni Chowk metro istasyonundan çıktıktan sonra, bir tapınağın yanındaki dar geçiti kullanan insanları takip ederseniz, Chandni Chowk çıkışında bir dükkan görürsünüz. Burası her zaman kalabalık olan Natraj Dahi Bhalle dükkanıdır. Bu yer, Hindistan’ın bağımsızlığından önce bile aynı noktada faaliyet gösteriyordu. Delhi’nin en ünlü chaat servisi buradadır. Dahi Bhalla, derin yağda kızartılmış ve öğütülmüş mercimek toplarının derin yağda kızartılmış patates ve yoğurtla servis edildiği bir üründür. Natraj’ın birinci katında masalara da servis yapılır.

Razia Sultan’ın Mezarı

Eski Delhi’nin geçmişinde Kölemen Hanedanlığı’nın ilk hükümdarı olan İltutmuş’un kızı Begüm Razia Sultan‘ın mezarı da bulunur. Razia, Delhi sultanlığını 4 yıl süre ile yönetmiş ve bölgede bunu yapan ilk kadın olarak tarihe geçmiştir. Günümüze kadar gelmiş olan mezarı onun yüceliğine pek yakışmıyor ama yine de bir kültürel miras olarak önemlidir. Biraz karmaşık olan sokaklardan geçerek kabire ulaşırsınız. Koruma altındaki bu anıtın şimdiki durumu içler acısıdır, ancak yerel halk mezarın yanına derme çatma bir cami inşa ederek alanı kısmen uygun bir hale getirmiştir.

Gali Batasha

Gali ismindeki sokak labirentlerinin daha fazla karmaşık olmayacağını düşündüğünüz anda Gali Batasha’nın hoş kokusu sizi kendine çeker ve Old Delhi’nin en yoğun çarşılarından birine sürüklenirsiniz. Şeker, pekmez, jaggery (şeker kamışı pekmezi) ile her şekil ve boyuttaki tatlılar bu tıkış tıkış sokağın her iki tarafında sergilenir. Galilerden bir tanesi sizi Khari Baoli’nin (basamaklı kuyu) eskiden var olduğu yerde bulunan ve artık unutulmuş Hauz Wali Mescidi’ne götürür. 

Jama Mescidi

Jama Mescidi ya da “Cuma Camii’, Şahcihanabad’ın merkez camisi olarak tasarlanmıştır. Günümüzde bile Hindistan’ın en ünlü camisidir. Caminin boyutları gerçekten hayranlık uyandırıcıdır. Old Delhi’nin çılgın kaosunda sakin bir vaha gibi hizmet verir. Kış mevsiminde ılık güneşi içinize çekmeniz ve yaz dönemlerinde gölgeli geçitlerden esen rüzgarda serinlemeniz için harika bir imkan sunar. Ziyaretinizi namaz vakitlerinden kaçınacak şekilde planlayın ve şehrin çok güzel manzaralarını yakalamak için küçük bir ücret ödeyerek minarelerden birisine çıkın. 

Kalan Mescidi

Kalan Mescidi kabaca ‘Büyük Cami’ anlamına gelse de, bazıları onu Kali Mescidi veya ‘Kara Cami’ olarak adlandırmaktadır. Bunun bir nedeni, camiyi kaplayan kireç sıvasının zamanla siyahlaşmasıdır. Şahcihanabad şehrinin kurulmasından çok önce 1387 yılında inşa edilmiştir. Tuğluk devleti lideri Cihan Cünah Şah tarafından inşa ettirilen yedi camiden birisidir. O kadar eski bir dönemden kalmış olduğu halde halen aktif olarak kullanılmaktadır.

Wasim Tea Point

Waseem, 10 yılı aşkın bir süredir burada tereyağlı kahve satıyor. Bu yeni fikir, kahvesini tatlandırmak için kullandığı kremasının bittiği bir günde kendiliğinden ortaya çıkmış  ve krema yerine tereyağı kullanarak denemeye karar vermiş. Tereyağı kahveye alışılmadık, tuzlu karamel benzeri bir tat ve kremsi bir doku kazandırmış. Burada ekstra yoğun bir fincan kahve isteyin ve Waseem’in bu karışımı lezzetli bir şekilde köpürtmeyi nasıl başardığını gözleyin.

Karim’s, Al Jawahar ve Old Jawahar

Kerim’in Yeri, Old Delhi’de görülecek önemli yerlerden birisidir. Ancak Karim’in ev sahibi olan aile tarafından işletilen komşu Jawahar Hotel (Jawahar Restoran) da bu önemli yerler arasında sayılmalıdır. Adını 1940’larda burada yemek yiyen Hindistan’ın ilk Başbakanı olan Al Jawahar (Nehru) ve kardeşi Old Jawahar’dan almıştır. Karim’s her zaman kebaplarıyla ünlü olmuş olsa da Al Jawahar otelinde (restoranında) koyun etinden hazırlanan korma da çok lezzetlidir. 

Shyam Sweets

Shyam Sweets, Bedmi Puri (buğday ve mercimekten yapılan ve baharatlarla doldurulmuş derin yağda kızartılmış mayasız ekmek) ve Aloo’dan (baharatlı patates körisi) oluşan ünlü kahvaltı öğününü yalnızca öğlen 1’e kadar servis etmektedir, gelişinizi buna göre planlayın. Hazır gitmişken lassi ve sütlü tatlıları da sipariş edin.

Bade Mian Kheer

Bade Mian (kelime anlamı ‘saygıdeğer efendim’) 1880’den beri bu yerde meşhur kremalı, soğutulmuş kheer’ini (sütlaç) servis etmektedir. Bu puding, kheer’in alışılmadık bir çeşididir. Çok yoğundur, kıvamı neredeyse şekerleme gibidir. Tadı şaşırtıcı bir şekilde baharatlardan arındırılmıştır.

Kuremal Mohanlal Kulfi

Delhi’de bulunan en iyi kulfi’yi Kuremal’da bulabilirsiniz. Kuremal, 80’den fazla çeşit meyve ile süslenmiş ve keçi sütünden üretilmiş bir yerel dondurma olan Kulfi’nin üstadıdır. Başka geleneksel aile girişimleri gibi, marka ve işletme artık ailenin birden fazla kolu tarafından paylaşılıyor. Hazırlanan her kulfi partisi derin dondurucularda bir haftaya kadar dayanır. Bu sayede konuklarınıza taze dondurma ikram etme imkanınız oluyor. Kuremal Kulficisinde klasik Kesar Pista (safran ve antep fıstığı ile tatlandırılmış Kulfi), birçoklarının favorisi Anaar (nar) ve Jamun ile yapılmış olanları tadın ve tatlı-ekşi Aam Panna (yeşil mango) ve Paan (betel yaprağı ile tatlandırılmış) kullanılarak üretilen sıra dışı tatları da deneyin.

Old Delhi tarihi Ünlü Jalebiwala

Old Delhi’nin ünlü Jalebi satıcısını tatmadan olmaz. Jalebi, derin yağda kızartılıp şekere batırılmış bir tatlıdır. Aynı mekanda bulunan aloo (patates) veya mattar (bezelye) dolgulu samosalar da çok lezzetlidir. Her iki ürünün taze olarak pişirilmesini beklemeye değer.