Hindistan’ın benzersiz dans formlarından birisi Tandava Dansı’dır. Tandava, Tanrı Shiva tarafından icra edilmiş göksel bir danstır. Shiva’nın tandavası yaratılış, korunma ve çözülme döngüsünün kaynağı olarak kabul edilir.
Tandava adı, Tanrı Shiva’nın bir görevlisi olan ‘Tandu’dan gelir. Tandu, dansın modları olan Angahara’ların ve Karana’ların kullanımını öğretir. Karana, dansta bir duruşu oluşturma amacı için el hareketlerinin ayak hareketleriyle birleşimi demektir. Angahara yedi veya daha fazla Karana’dan oluşur.
Şiva’nın Tandava’sının iki biçimi vardır. Birincisi mutlu bir dansı ifade eden Ananda Tandava, ikincisi ise yıkım dansı olan Rudra Tandava’dır.
Tanrı Şiva aynı zamanda “Nataraja” ya da dansın efendisi olarak anılır.
Dans, Hint kültüründe her zaman Yaratıcı ile birleşmenin bir yolu olarak görülmüştür ve bu ilahi dans eylemi aracılığıyla Tanrı ile bir olmanın sembolü olmuştur.
Tandava Türleri
Yedi farklı Tandava türü vardır. Ananda Tandava ve Rudra Tandava’dan başka Tripura Tandava, Sandhya Tandava, Samara Tandava, Kali Tandava, Uma Tandava ve Gauri Tandava bu türlerdir.
Tandava Efsaneleri
Tandava ile ilgili birçok efsane vardır.
Apasmara Efsanesi
Bunlardan ilki Apasmara adlı bir cüce-şeytan hakkındadır. Apasmara, cehaleti ve epilepsiyi temsil eden bir cüceydi. Dünyadaki bilgiyi korumak için Apasmara öldürülemezdi. Bunu yapmak bilgi ve cehalet dengesini bozardı, çünkü Apasmara’yı öldürmek çaba, özveri ve sıkı çalışma olmadan bilgiye ulaşmak anlamına gelirdi. Apasmara kendi güçleri ile övünerek aşırı derecede kibirlendi ve Tanrı Shiva’ya meydan okumaya devam etti. O zaman Tanrı Şiva, Nataraja formuna girerek Tandava – Yıkım Dansını gerçekleştirmiş ve sonunda Apasmara’yı ayaklarının altında ezmiştir.
Sati Efsanesi
Tandava efsanesinin bir başka biçimi Tanrıça Sati ile ilişkilidir. Sati, Şivanın eşiydi. Sati’nin babası Tanrı Şiva’ya hakaret edince Sati kendisini Yagna töreni sırasında ateşe attı. Tanrı Shiva olayı öğrendiğinde, son derece öfkelendi. Yagna’yı yok etmesi için vahşi formu Virabhadra’yı gönderdi. Virabhadra, Yagna ateşini yok etti ve Tanrı Yagna’nın kafasını koparttı. Tanrı Shiva, Sati’nin ateşte yanarak ölmesi üzerine kederle doldu. Onun cesedini omuzlarına aldı ve Rudra Tandava Dansını yapmaya başladı. Tanrı Vishnu araya girip Sudarshan Çakrası’nın yardımıyla Sati’nin cesedini parçalara ayırdı, Tanrı Shiva böylece dansını durdurdu. Aksi halde tüm evren yok olmanın eşiğine gelmişti.
Beşinci Veda Bilgileri Efsanesi
Üçüncü efsane Tandava’nın insanlığa tanıtılmasıyla ilgilidir. Tanrılar ve Tanrıçalar Brahma’dan sıradan insanların anlayabileceği basitlikte başka bir veda yaratmasını istediler. Brahma bu isteği dikkate alarak diğer dört vedanın özü olan Panchamaveda’yı (beşinci veda) yarattı.
Bu Veda için önceki Vedalardan yararlandı. Rigveda’dan pathya (kelimeler), Yajurveda’dan abhinaya (jest), Samaveda’dan geet (müzik ve ilahi) ve Atharvaveda’dan rasa’yı (duygu ve duygusal unsur) alarak beşinci veda olan Natyaveda’yı oluşturdu. Brahma onu bilge Bharata’ya verdi ve ondan bu vedayı yeryüzünde yaygınlaştırmasını istedi.
Brahma’nın sözlerine uyan bilge Bharata, Natyaveda bilgilerinden faydalanarak drama, dans ve müzik tekniği üzerine kapsamlı bir bilgi kaynağı haline gelen Natyashastra veya Dramaturji Bilimi’ni yazdı. Bu bilgi günümüzde Bharatnatyam adıyla bilinen Dans bilimidir ve adını bilge Bharata’dan almıştır. Bharatnatyam, bugüne kadar dans üzerine yazılmış en saygın eserdir.
Tandava Dansı özellikleri
Tanrı Shiva, evrenin dengesini koruyan, yok edilmesi gerekenleri yok eden, varlıkları ruhsal uyanış ve aşkınlığa doğru yönlendiren kozmik dansçıdır. Shiva, bunları gerçekleştirirken ekteki özellikleri gözetir.
Yaratılış ve Yıkılış
Şiva’nın kozmik dansı, evrendeki yaratma ve yok etme döngüsünü temsil eder. Sürekli yaşanan doğma, büyüme, çürüme ve ölme süreçlerini sembolize eder. Tandava dansı aracılığıyla Shiva eskiyi yok eder ve yeniye yol açar.
Ritmik Denge
Shiva’nın Tandava dansı aynı zamanda evrenin ritmik dengesini de ifade eder. Enerji ve madde, aydınlık ve karanlık, eril ve dişil, yaratım ve yıkım gibi çeşitli güç ve unsurların uyumlu etkileşimini temsil eder. Kozmik düzeni ve her şeyin birbirine bağlı olduğunu gösterir.
Özgürleşme ve Aşkınlık
Tandava dansı sadece basit bir fiziksel hareket değildir, derin bir ruhsal anlamı vardır. Shiva, bu dans aracılığıyla maddi dünyanın ikilemlerini aşar ve Samadhi olarak bilinen birleşik bilinç durumuna ulaşır. Kozmik dans, bu nedenle ruhsal kurtuluşa ve kendini gerçekleştirmeye giden bir yoldur.
İlahi Enerji
Shiva’nın Tandava dansı hareket halindeki ilahi enerjinin bir temsilidir. Dansın güçlü hareketlerinin arındırma ve dönüştürme gücüne sahip bir kozmik enerji ürettiğine inanılır. Bu kozmik enerji, dansı sırasında Shiva’nın etrafında oluşan ateşli aura ile sembolize edilir.
Cehaletin yok edilmesi
Tandava aynı zamanda Shiva’nın cehaleti yok etmesi ve aydınlanmayı getirmesi için bir araç olarak görülür. Dans, Şiva’nın cehalet, yanılsama ve ego üzerindeki otoritesini ve varlıkları ruhani aydınlanma ve kurtuluşa doğru yönlendirme yeteneğini tasvir eder. Cehaletin yok edilmesini ve bireylerin içindeki ilahi bilginin uyanışını ifade eder.
Bir Rudra Tandava Dansı örneği
Bir Bharatanatyam dansı
