Jain Dini Kökeni
▪ Jainizm, MÖ 6. yüzyılda ortaya çıktı.
▪ Jain dininde 24 büyük öğretmen geldi. Bunların en sonuncusu Mahavira’ydı.
▪ Bu yirmi dört öğretmene Tirthankara’lar deniyor. Bunlar, yaşamları sırasında tüm bilgilere (Moksha’ya) erişmiş ve bunu insanlara aktarmış kişilerdi.
▪ İlk Tirthankara: Rishabnatha ismindeydi.
▪ ‘Jain’ kelimesi, ‘Fatih‘ anlamına gelen jina veya jaina’dan türetilmiştir.
Gelişimi
Jain dininin ortaya çıkışında aşağıdaki olaylar etkili olmuştur:
• Hinduizm, karmaşık ritüeller uygulamasıyla ve Brahmin kastının egemenliği ile katı ve ortodoks bir duruma gelmişti.
• Kast sistemi, kişileri doğumundaki konumuna göre 4 sınıfa ayırmıştı. Bu sistemde en üstteki iki sınıf, ayrıcalıklı durumdaydı.
• Kshatriya sınıfı (tüccar sınıfı) Brahmin’lerin egemenliğine karşı çıkmaya başladı.
• Demirden yapılma tarım aletlerinin kullanılmaya başlaması sonucunda kuzeydoğu Hindistan’da yeni bir tarım ekonomisi ortaya çıktı.
Jainizm’in İlkeleri
▪ Jainizm tanrının varlığını kabul eder, ancak Tanrıyı Jina’dan (Mahavira) daha aşağı bir seviyeye yerleştirir.
▪ Janizm Kast sistemini reddetmez, ancak Kast düzeninin ve törensel Vedik dinin olumsuz yanlarını hafifletmeye çalışır.
▪ Mahavira’ya göre, bir kişi önceki yaşamındaki günahlarının veya erdemlerinin sonucu olarak daha yüksek veya daha düşük bir Kast’ta doğar. Bu anlamda Jainizm, reenkarnasyona ve Karma teorisine inanır.
Jain dininde Nirvana’ya “Moksha” denir. Moksha’ya üç mücevher veya Triratna adı verilen üç ilke ile ulaşılır, bunlar:
• Doğru İnanç (Samyakdarshana)
• Doğru Bilgi (Samyakjnana)
• Doğru Eylem (Samyakcharita)
Jain dininin beş temel doktrini
◦ Ahimsa: Hiçbir canlıya zarar vermeme
◦ Satya: Yalan söylememe
◦ Asteya: Hırsızlık yapmama
◦ Aparigraha: Mülk edinmeme
◦ Brahmacharya: Maddi tatmine uyma
Yaşam ve Yaşam sonrası düşüncesi
Jain düşüncesinde jiva, bir bedene bağlı bir ruhtur. Ruh, esnek bir yapıdadır, yani aynı ruh bir kedinin vücuduna bir insanınki gibi sığabilir. Jain kutsal metinleri, 8,4 milyon çeşit jiva türünün var olduğunu belirtiyor. Ruh da yaratılmamış, ebedidir ve sonsuz güce ve bilgiye sahiptir ve bu nedenle tanrısallığın içkin potansiyeline sahiptir.
Yaşamın amacı, ruhu engelleyen karmadan kurtularak Nirvana’ya (Moksha) ulaşmak ve yeniden doğuş döngüsünden kurtulmaktır. Kişi bunu, insan formunda hiçbir canlıya zarar vermeyerek ve feragat dolu bir hayat yaşayarak başarabilir. Kişi Moksha’ya ulaşamazsa, ölümden sonra ruh ya yeniden dünyaya gelir veya cehennemde cezalandırılır. Cehennemin 8 seviyesi vardır ve her seviye bir öncekinden daha soğuktur. Cehennemde acı çekme ebediyen sürmez; ceza tamamlandıktan sonra ruh başka bir biçimde yeniden doğar. Cennetin de farklı seviyeleri de vardır.
Mahavira
▪ 24. Tirthankara olan Mahavira, Vaishali yakınlarındaki Kundagrama adlı bir köyde MÖ 540’ta doğdu.
▪ Jnatrika klanı üyesiydi ve Magadha kraliyet ailesi ile ilişkiliydi.
▪ Babası Siddharta, klanın lideriydi ve annesi Trishala, Vaishali kralı Chetaka’nın kız kardeşiydi.
▪ Mahavira, 30 yaşında evini terk etti ve inzivaya girdi.
▪ 12 yıl boyunca azla geçinme kuralını uyguladı ve 42 yaşında Kaivalya (sefalet ve mutluluğu fetheden kişi) olarak en yüksek manevi bilgiye ulaştı.
▪ İlk dersini Pawa kentinde verdi.
▪ Her Tirthankara bir sembol ile ilişkilendirilirdi. Mahavira’nın sembolü bir aslandı.
▪ Görevleri onu Koshala, Magadha, Mithila, Champa vb.gibi yerlere yönlendirdi.
▪ MÖ 468 yılında Bihar yakınlarındaki Pawapuri’de 72 yaşında vefat etti.
Jainizm’in Yayılması
▪ Mahavira, hem erkekleri hem de kadınları dine kabul eden bir yöntem uyguladı.
▪ Jainizm kendisini Hinduizm’den tamamen ayırmadı, bu sayede Brahmin kast düzeninin zayıf olduğu Batı ve Güney Hindistan’da daha kolay yayıldı.
▪ Maurya Kralı Chandragupta, ömrünün son yıllarında bir Jain münzevisi oldu ve Karnataka’da Jainizm’i yaymaya çalıştı.
▪ Magadha’daki kıtlık, Jainizm’in Güney Hindistan’da yayılmasına yardımcı oldu.
▪ Kıtlık 12 yıl sürdü ve birçok Jain kendilerini korumak için Bhadrabahu’nun önderliğindeki Güney Hindistan’a gitti.
▪ Jain dini, Odisha’da Kharavela Kralı Kalinga’nın himayesinden yararlandı.
Jain Dini Kökeni ve Mezhepler
Jain dini iki ana tarikata bölünmüştür: Digambara ve Svetambara.
Bu bölünme esas olarak Magadha’daki kıtlık nedeniyle meydana geldi. Bu kıtlık, Bhadrabahu liderliğindeki bir grubu Güney Hindistan’a göç etmeye zorladı. 12 yıllık kıtlık sırasında, Güney Hindistan’daki grup katı uygulamalara bağlı kalırken, Magadha’daki grup daha gevşek bir tavır benimsedi ve beyaz giysiler giymeye başladı.
Kıtlığın sona ermesinden sonra, Güney grubu Magadha’ya geri döndüğünde, izledikleri farklı uygulamalar Jainizm’in iki mezhebe bölünmesine yol açtı.
Digambara İnancı
◦ Bu tarikatın keşişleri tamamen çıplak olmaya inanır. Erkek keşişler kıyafet giymezken kadın keşişler dikişsiz düz beyaz sari giyerler.
◦ Beş yeminin tümüne uyarlar. Bu yeminler : Ahimsa, Satya, Asteya, Aparigraha ve Brahmacharya’dır.
◦ Kadınların kurtuluşa (Moksha’ya) ulaşamayacağına inanır.
