Halk arasında Babasahib olarak adlandırılmış olan Dr. Bhimrao Ramji Ambedkar, Hindistan’da dokunulmazlar kastına uygulan sosyal ayrımcılığa karşı mücadele etmiş olan bir hukukçu, ekonomist, politikacı ve sosyal reformcudur. Bağımsız Hindistan’ın ilk Adalet Bakanıdır ve Hindistan Anayasası’nın baş mimarıdır.
Dr. Ambedkarın yaşamının 5 aşaması “Panchtirth – 5 vaad” olarak adlandırılır. Ekteki yazıda bu beş önemli aşamayı inceliyoruz.
1. Doğum Yeri – Mhow, Indore (Madhya Pradesh Eyaleti)
Bir kişinin doğum yeri herkes için çok önemlidir. Ancak bazı yerler vardır ki, büyük insanların orada doğmuş olmasıyla saflaşır, kutsal bir hale gelir.
Dr. “Babasahip” Ambedkar, 14 Nisan 1891’de Mhow’da doğdu. Dr. Ambedkar’ın babası -Shri Ramji Maloji Sakpal -İngiliz Ordusunun Mahar Alayında bir binbaşıydı. Dr. Ambedkar askeri kantonda doğdu. Burası Mhow’un Kali Paltan bölgesindedir.
Babasahib’in 100. doğum yıldönümü olan 14 Nisan 1991 tarihinde doğduğu yere Budist stupa şeklinde bir anıt dikilmiştir. Bu anıt, 4,5 dönümlük bir alana yayılmıştır ve beyaz taştan yapılmıştır. Her yıl Dr. Ambedkar’ın milyonlarca takipçisi, Budistler ve turistler Mhow’daki doğum yerine ve bu anıta gelerek Dr. Ambedkar’ı saygı, coşku ve neşe ile anar. Bu anıtta Babasahib’in yaşam öyküsü, fotoğraflarla canlandırılırken, heykeli de onun varlığını hissettirir.
14 Nisan 2016 tarihinde Başbakan Modi, “Bhim Janbhoomi” isimli bu anıtı ziyaret ederek Dr. Ambedkar’a saygılarını sunmuş ve “Panchtirth” kavramını açıklamıştır. Başbakan, 6 Aralık 2021 tarihinde Bhim Janbhoomi’yi Ulusal Miras olarak ilan etmiştir.
2. Eğitim gördüğü yer. Ambedkar Bhavan – Londra
Eğitim, bir kişinin gelişiminin önemli bir parçasıdır. Dr. Ambedkar’ın bütün zorlukları aşarak en iyi eğitimi almaya çalışması ve bunu ülkenin refahı için kullanması tüm Hint ulusu için son derece ilham verici olmuştur. Bu açıdan bakıldığında, Babasahib’in yüksek eğitimini aldığı yer, çok önemlidir.
‘Shiksha Bhoomi’ isimli bu bina, Dr. Ambedkar’ın 1921-1922 yıllarında London School of Economics’te yüksek öğrenim gördüğü sırada yaşadığı evdir. King Henry Road’da bulunan bu dört katlı bina, daha sonra Maharashtra Hükümeti tarafından satın alınmıştır. Bina aynı zamanda İngiliz Kültür mirası olarak ilan edilmiştir. Binanın girişindeki plakette şunlar yazılıdır: “Hintli sosyal adalet savaşçısı Dr. Bhimrao Ramji Ambedkar, 1921-1922 yılları arasında burada yaşamıştır.”
İngiltere’de böyle bir onura sahip olan tek Hindistan vatandaşı olma şerefi Dr. Ambedkar’a aittir. Bu binada Dr. Ambedkar’ın fotoğrafları, mektupları, kitapları ve diğer eşyaları yer almaktadır. Duvarlardaki plaketlerde onun sözleri bulunur.
Hindistan başbakanı Narendra Modi, 14 Kasım 2015 tarihinde Londra’daki Ambedkar Anıtı’nın açılışını yaptı. Bu dönemde Ambedkar Evi’ne bir müze şekli verilmiş ve dekorasyonu tamamlanmıştır. Başbakan’ın vizyonu, burayı dünyanın dört bir yanından gelecek insanların Hindistan’ın ekonomik düşüncesini anlamasını sağlama amaçlı bir yer olarak geliştirmektir.
3- Deeksha Bhoomi – Nagpur
“Deeksha” (kişinin eğitime bağlılığı), her kişinin yaşamındaki en önemli aşamalardan birisidir. Babasahib’in hayatını sosyal adalete ve eşitliğe adamasının en önemli kilometre taşlarından birisi bu ‘Deeksha’ idi.
Dr. Ambedkar, Hindu dininin zincirlerini kırmakta yaşadığı zorluklar karşısında daha fazla direnememiş, “Deeksha” uygulamasıyla ve 600 bin kişi civarındaki izleyicisi ile birlikte Hindu dininden çıkarak Budist olmuştur. Yaşanan bu din değiştirme olayından sonra Nagpur şehrinde bir Neo-Budist hareket başlamış ve hatta bu şehir, önemli bir Budist hac merkezi haline gelmiştir.
Deeksha Bhoomi, Nagpur şehrinde dört dönümlük bir arazi üzerinde yer almaktadır. Anıttın kubbesi 36 metre yüksekliktedir. Ortasında Gautama Buddha’nın güzel bir heykeli bulunur. Hindistan Anayasası’nın orijinal bir kopyası da Deeksha Bhoomi’nin avlusunda korunmaktadır.
Başbakan Narendra Modi, 14 Nisan 2017 tarihinde Babasahib’in 124. doğum yıldönümünde Deeksha Bhoomi’yi ziyaret ederek saygılarını sunmuştur.
Burası Budistler için toplumsal değişimin ve hatta devrimin yolunu gösteren bir ilham kaynağıdır. Neo-Budizm mezhebinin beşiği olan Deeksha Bhoomi, Budistlere, Dr. Ambedkar’ın takipçilerine ve ülkenin dört bir yanından ve yurtdışından gelen turistlere bilgi, eylem ve erdemin bir karışımını sunmaktadır.
4. Mahaparinirvana Bhoomi – Delhi
Bir insan ne kadar yüce olursa olsun, yaşamı bir gün sonra erecektir. Bu dünyada çok az insan vardır ki, bu dünyadan göçüp gider, ancak eylemleri ve kişilikleri sayesinde ölümsüz olur. Babasahib Ambedkar, böyle büyük bir kişiydi. Mahaparinirvana Bhoomi, Babasahib’in Aralık 1956’da son nefesini verdiği ve kurtuluşa ulaştığı Delhi’deki yerdir.
13 Nisan 2018 tarihinde, Başbakan Modi, Delhi’de Dr. Ambedkar Ulusal Anıtı’nın açılışını yapmıştır. Bu anıt, Hindistan anayasasını temsilen açık bir kitap şeklinde yapılmıştır. Çevresindeki bahçeleri ve çeşmeleriyle bir mimari harika olan bu anıt, tasarımı ve dekorasyonuyla bir çekim merkezi olmuştur. Bu anıt, Dr. Ambedkar’ın yaşamını ve mücadelesini doğru bir şekilde sergilemekte ve Hint toplumuna yaptığı sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel katkıları anlatmaktadır.
5. Chaitya Bhoomi – Mumbai
“Chaitya Bhoomi”, Babasahib’in cenazesinin Delhi’den Mumbai’ye getirilmesinin ardından 6 Aralık 1956 tarihinde yakıldığı yerdir. Burası daha önce Dadar Chowpatty (Dadar Plajı) olarak biliniyordu.
Yapı, Dr. Ambedkar’ın cenaze alanının üzerine inşa edilmiş ve iki katlı bir Stupa şeklindedir. Mimari tasarımında Babasahib’in dini ve felsefi düşüncelerinden esinlenilmiştir. Dr. Ambedkar’ın külleri ve ana kalıntıları Chaitya Bhoomi’de küçük, kare şeklinde bir zemin kat odasında muhafaza edilmektedir.
İkinci katta Budist Rahipler için bir inziva yeri gibi düzenlenmiş olan beyaz mermer bir kubbe bulunmaktadır. Budist Mağaraları gibi oluşturulmuş olan stupa da çok güzeldir ve çok sade bir şekildedir. Bu anıtın açılışı Dr. Ambedkar’ın gelini Meerabhai Yashwanto Ambedkar tarafından 8 Aralık 1971 tarihinde yapılmıştır.
Ambedkarın yaşamının 5 aşaması ve son anıtı: Uluslararası Dr. Ambedkar Merkezi, Yeni Delhi
Dr. Ambedkar Uluslararası Merkezi, Yeni Delhi’de 7 Aralık 2017 tarihinde Başbakan Modi’nin katılımıyla açılmıştır. Başbakan, burasının sosyo-ekonomik ve kültürel değişim alanında çalışma, araştırma, analiz ve politika oluşturma amaçlı bir merkez olmasını beklediğini bildirmiştir. Bu merkezin temel amacı, doğru ve özgün araştırmalar yoluyla sosyo-politik ve ekonomik eşitsizlikleri azaltmaya çalışmaktır.
Son teknolojik gelişmelerin uygulanmış olduğu bu merkezinin alanı Delhi’nin merkezindedir ve 3.25 dönümlük bir araziyi kaplar. Bina, idari bloklar ve başka tesislerin de bulunduğu üç katlı bir yapıdan oluşmuştur. Binada Dr. Ambedkar’ın 5.5 metre yüksekliğinde bir bronz heykeli bulunmaktadır. Ayrıca küçük bir amfi tiyatro, iki tane Budist tapınak biçimindeki salon, kırmızı taştan iki sütunlu kapı, Buda heykeli ve Ashoka Sütunu’nun kopyaları bulunmaktadır. Kubbenin altındaki zemin katta, Babasahib Ambedkar’ın sandalyede oturan bir heykelinin de bulunduğu daha büyük bir alan vardır.
