Babür İmparatorluğu pek çok savaşa girmiş, bunların çoğunu kazanmış ama bir kısmında da yenilmiştir. Erken dönemde kazandığı zaferler hükümdarlığın kuruluşunu kolaylaştırmıştır. Babürlüler zayıflamaya başladıktan sonra girişilen savaşlarda peş peşe yenilgiler alması da devletin çöküşünü haber veren olaylardı. Babürlülerin 5 zaferi ve 5 yenilgisi bu gelişmeleri belirleyen önemli unsur olmuştur.
Zaferler
Babürlü devletini geliştiren ve ilerlemesini sağlayan zaferler şöyle.
Birinci Panipat Savaşı (1526)
Bu savaş, dönemin Timurlu Sultanı Babür Şah ile Delhi’nin son sultanı İbrahim Lodi arasında yapılmıştır. Bu savaştan Babür”ün zaferle çıkması Babür İmparatorluğu’nun kurulmasını sağlamıştır.
Sirhind Savaşı (1555)
Bu savaş, on yıllık sürgünden dönen Hümayun ile Babür iktidarını geriletmiş olan Sur İmparatorluğu’nun hükümdarı Sikander Şah arasında yapılmıştır. Babürlülerin bu savaşı kazanması Hümayun’un Babür İmparatorluğu’nu yeniden kurmasını sağladı.
İkinci Panipat Savaşı (1556)
Bu savaş, genç Ekber ile Afgan güçlerinden geri kalan askerlerin de katıldığı komutan Hemu arasında yapılmıştır. Humayun’un Sirhind Savaşı’ndan kısa bir süre sonra ölmesi Babürlüleri kırılgan bir konumda bırakmıştı. Bu savaşta alınacak bir yenilgi Babür İmparatorluğu’nun sonunu getirebilirdi. Ancak Babürler savaşı kazandı. Bu zafer, Babür İmparatorluğunun en büyük lideri Ekberin uzun saltanatının başlangıcı olacaktı.
Samugarh Savaşı (1658)
Bu savaş, Babürlülerin kendi aralarında yaptığı bir taht kavgasının bir parçasıdır. Şah Cihan’ın hastalanması üzerine üç oğlu tahtı ele geçirmek için kendi aralarında bir iç savaş başlattı. Samugarh Savaşı, veliaht prens Dara Şikoh tarafından öz kardeşleri Aurangzeb ve Murad Bakhsh’ın birleşik güçlerine karşı yapıldı. Aurangzeb bu savaşı kazandı. Böylece ona bir sonraki Babür imparatoru olma yolu açılmış oldu. Babür devletinin geleceğini de belirledi. Dara Şikoh, zafer kazansaydı Babür İmparatorluğu tamamen farklı bir yola girerdi.
Çocuk Savaşı (1686-1690)
İngiliz-Mughal Savaşı olarak da bilinen bu savaş, İngiltere’nin desteğini de almış olan Doğu Hindistan Şirketi tarafından Babür İmparatorluğu’na karşı yapılmıştır. Bu çatışma İngilizlerin Hindistanı sömürgeleştirmeye yönelik ilk girişimi olarak kabul edilir. Doğu Hindistan Şirketi’nin ve İngiliz kuvvetlerinin yenilgisi, İngilizlerin Hindistanda bir yer edinmesini 50 yıl kadar geciktirdi.
Yenilgiler
Babürlü devletinin gerilemesine ve yıkılmasına sebep olan yenilgiler şöyledir.
Chausa Savaşı (1539)
Bu savaş Hümayun ile yükselen bir güç olan Afgan hükümdarı Sher Şah Suri arasında yapılmıştır. Sher Şah’ın Hümayun’a karşı kazandığı zafer, bölgedeki güç dengesini değiştirdi. Bu savaşın sonucunda Babür İmparatorluğu yaklaşık on yıl boyunca etkisiz kaldı. Hümayun Şah bu yüzden bölgeden kaçmak ve İran’a sürgüne gitmek zorunda kaldı.
Belh Yenilgisi (1646-1647)
Şah Cihan döneminde Babür İmparatorluğu’nun Hindukuş dağlarının kuzeyindeki toprakları geri almak için yaptığı çok iddialı bir askeri harekâttır. Sefer, başlangıçta son derece iyi gitse de, sonunda Babürlülerin yenilgisiyle sonuçlandı. Belh’te elde edilecek bir başarı, Babür İmparatorluğu’nun geleceğini değiştirebilirdi. Babürlüler Orta Asya’da atalarından kalmış olan toprakları Özbeklerden geri almak için bir dayanak noktası kazanacak ve İran’daki Safevi İmparatorluğu’na karşı Kandahar’ı ellerinde tutacaklardı. Bu yenilgi Babürlülerin kuzeybatı sınırındaki konumunu önemli ölçüde zayıflattı.
Palkhed Savaşı (1728)
Bu savaşın sonucunu Babürlü-Maratha çatışmasının yeni aşamasının sonucunu belirleyecekti. Bu savaş, Maratha devletinin Peshwa’sı Bajirao ile Haydarabad Nizamı Asaf Jah arasında yapılmıştır. Haydarabad Nizamı güçleri üzerinde Babürlülerin tartışılmaz katkısı var olsa da Marathaların buradaki zaferi güç dengesinin değiştiğini gösteriyordu. Sonuç, Maratha devletinin yükselişi ve Babür devletinin gerilemesi oldu. Marathalar on yıl içinde Delhi kapılarına dayanacaktı.
Karnal Savaşı (1739)
Bu savaş, İran Şahı Nadir Şah‘ın işgalci güçleri ile Babür tahtının belki de en kötü imparatoru olan Muhammed Şah arasında yapılmıştır. Babürlüler bu savaşta kendi büyüklüğünün yarısından daha az sayıdaki bir orduya karşı aşağılayıcı bir yenilgi tatmıştır. Babür İmparatorluğu’nun eski görkemli günlerinin çok geride kaldığını ve bu nedenle de ele geçirilmeye hazır olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Bu yenilgi aynı zamanda Babür İmparatorluğu’nu geri dönüşü olmayan bir gerileme yoluna soktu.
Babürlülerin 5 zaferi ve 5 yenilgisi Buxar Savaşı (1764)
Bu savaş, İngiliz kuvvetleri ile Babür koalisyonu kuvvetlerini karşı karşıya getirmiştir. Babür koalisyonu Şah Alem II’nin Babür kuvvetleri, Shuja-ud-Daulah’ın Oudh kuvvetleri, Mir Qasim’in Bengal kuvvetleri gibi unsurlardan oluşmuştu. Bu, Kuzey Hindistan’da Babürlülere sadece sözde de olsa sadık kalmış olan güçlerin, Bengal’deki İngiliz varlığını geri püskürtmek ve Babürlü gücünü yeniden tesis etmek için yapılmış birleşik bir girişimdi. Burada kazanılacak bir zafer, sömürgeleştirme dönemini 50 yıl kadar daha geciktirebilirdi. Ayrıca Babürlülere Kuzey Hindistan’da bir restorasyon girişiminde bulunma şansı da verebilirdi. Yenilgi, Babür İmparatorunu İngilizler, Marathalar ve Afganlardan oluşan yeni büyük güçlerin “koruması” altında olan bir kuklaya dönüştürdü.
