Hangi Babür İmparatorları ve soyluları Türkçe konuştu ve hangileri Türkçe konuşmaktan vazgeçti? Babür imparatorlarından hiçbiri, deyim yerindeyse Türkçe konuşmuyordu. Türkçe konuştukları konusu yaygın bir yanılgıdır. Bu tarihlerde Babürler, gerçek anlamda “Türk” değillerdi. Onlar Türk-Mughal’di.
Babürlülerin kökeni
Babürlerin kökenini anlamak için ilk önce imparator Babur’ün soyuna bakmalıdır. Babür Şah, kelimenin tam anlamıyla Türk-Mughal bir etnik yapıdaydı. Timur’un soyundan gelen aristokrat bir ailenin üyesiydi. Timurlu’lar kültür olarak Farslılaşmış olmalarına rağmen kendilerini Çağatay Türkü olarak görüyorlardı. Babür, Cengiz Han’ın ikinci oğlu olan Çağatay Han ailesinin anne tarafından akrabasıydı. Babür ve Timurluların konuştuğu dil ise Türkçe değil, Çağatay Türkçesi lehçesiydi. Bu lehçe, Çağatay Hanlığı yönetimi altındaki bölgelerde konuşuluyordu.
Türkçenin durumu
Günümüz Türkiye’sine bakalım. Osmanlı İmparatorluğu’nda konuşulan dil Türkçeydi. Günümüz Türkçesi ise bir Türk dilidir, ama Türk dilleri grubunda farklı bir aileye aittir.
– Günümüz Türkçesi, Türk Dillerinin Oğuz alt grubuna (haritada kırmızı ile gösterilmiştir) aittir.
– Çağatay dili ise Türk dili ailesi içindeki Karluk alt grubuna aittir (burada yeşil renk ile gösterilmiş). Çağatay diline en yakın dil, Türkçe değil Özbekistan’da konuşulan Özbekçedir. Bir sonraki en yakın dil ise Uygurcadır. Bunların üçü de Karluk alt grubuna aittir.
Şimdi soruya dönersek, kaç Babür imparatoru Türkçe konuştu? Cevap: Hiç biri. Ancak Babür İmparatorlarından ilk ikisi Türk dilinin Çağatay Türkçesi’ni konuşuyorlardı. Bu ilk iki imparator, Babür Şah ve Hümayun Şah’tı. Babur, kendi otobiyografisi olan “Babürname” kitabını Farsça yerine Çağatay dilinde yazmıştı. Bu dil, ona en doğal gelen dildi. Hümayun Şah’ın, Panipat Savaşı öncesinde, askeri mesajlarında Çağatay Dili kullandığına bakılarak Çağatayca konuştuğu söylenebilir.
Babürlülerin dili
Humayun’un oğlu ve üçüncü Babür imparatoru olan Ekber’in Çağatay dilini okuyamadığını ve anlayamadığını biliyoruz. Bunu, Baburname kitabını Farsçaya tercüme ettirmek için Orta Asya’ya göndermek zorunda kaldığından anlıyoruz. Ekber Şah’ın ve ondan sonra gelen öteki Babürlü İmpartorlarının, saray dili olarak Çağatay Dilini değil, Farsçayı kullandığı da biliniyor. Daha sonra, zaman içinde son Babür İmparatoru Bahadur Şah Zafar’a gelene kadar sarayda konuşulan dil yavaş yavaş Farsça yerine Urdu diline geçmiştir.
Delhi Sultanlığı’nın dili
Hindistan’da günümüz Türkçesine yakın bir dili konuşabilen hangi soylu vardı diyorsanız, o zaman daha da geriye gitmelisiniz. Babürlerden önce kurulmuş olan Delhi Sultanlığı’nın ilk hanedanına kadar. Delhi Sultanlığı‘nın kurucusu Kutub ud-Din Aybek, büyük olasılıkla Türkçe konuşuyordu. Konuşması günümüz Türkçesine yakın olan ve Türkçe’nin Oğuz alt grubuna ait bir dildi. Bunun nedeni kendisinin Türk kökenli bir köle olmasıydı.
Pakistanın önemli sağlık kurumlarından birisi olan Chugtai Hastanelerinin kurucusu Chugtai ailesi kendilerinin Çağatay Türklerinden ve daha da önceki geçmişte Barlas Türklerinden geldiğini söylüyor.
